Een verhaal van moed en tragedie

Ameland, het pittoreske eiland in de Waddenzee, is niet alleen bekend om haar ongerepte natuur en gezellige dorpjes, maar ook om een uniek maritiem spektakel dat al bijna twee eeuwen harten sneller laat kloppen: de Paardenreddingboot.

Tijdens de demonstratie van de paardenreddingboot trekken 10 sterke paarden de reddingboot de zee in. De demonstratie laat zien dat het redden van drenkelingen en het verlenen van hulp aan schepen die bij Ameland in nood verkeren een lange geschiedenis heeft. Het herinnert aan vroegere tijden, want als er tegenwoordig een schip in nood is vaart de moderne Anna Margaretha met hoge snelheid de haven van Ameland uit. 

Vroeger werden de roeireddingboten voortgetrokken naar zee door vier of zes sterke paarden. Als de afstand tot de zee door de duinen langer was, werden er meer paarden ingezet. Na de tweede wereldoorlog verdwenen de roeireddingboten en werden er waterdichte tractoren ingezet voor de zwaardere motorreddingboten. Op Ameland hielden ze de traditie van de paardenreddingboot nog in ere, maar in 1979 ging het compleet mis. 

14 augustus 1979

Op 14 augustus 1979 werd de Hollumer reddingboot opgeroepen om een in nood verkerend Duits jacht te helpen. Het weer was slecht, met een stormachtige wind en sterke stroom. De walbaas van het reddingstation geïnspecteerde de zeebodem en blies op zijn fluit: het was veilig om de reddingboot daar te lanceren, dachten ze. Doordat de paarden te snel vooruitgingen, werd er te ver gereden, en zo bleven de paarden onverwacht stilstaan voor een te diepe geul die onzichtbaar was voor de voerlui. Opmerkelijk genoeg kwam de reddingboot vrij, zonder dat het nodig was om de lanceertouwen te gebruiken. Op dat cruciale moment werden de sliphaken, die de paarden aan de trekhaken vasthielden, geactiveerd. Dit leidde tot een beweging waarbij de paarden naar buiten zwenkten, terug in de richting van het strand. Doordat de sliphaak weigerde los te schieten, begon de wagen in de diepte te glijden. De de acht paarden die nog aan de trekbomen vastzaten werden meegesleurd in de diepte en verdronken. 

Ondertussen voer de bemanning van de reddingboot onbewust door naar het in nood verkerende jacht en sleepte het naar de Ballumerbocht. De vele toeschouwers op het strand keken met verbijstering en verslagenheid toe terwijl dit schouwspel, dat aanvankelijk een reddingsactie had moeten zijn, uitliep op een tragedie. 

Sommige critici vonden het onverantwoordelijk om paarden in te zetten in zulke gevaarlijke situaties, maar na grondige evaluatie en op aandringen van de Amelander zeelieden besloot de Redding Maatschappij om met paarden door te gaan. Pas in 1988, toen er een nieuwe, snellere reddingboot in de Ballumerbocht werd gestationeerd, kwam er een einde aan het gebruik van paarden voor reddingswerk. 

Paardengraf

Ter ere van de acht paarden die verdronken, werd een graf in de duinen gegraven. Op 14 augustus wordt er nog steeds een krans gelegd bij de herdenkingssteen. Het is een eerbetoon aan deze trouwe dieren, die geen angst kenden voor het woeste zeewater en altijd klaarstonden om de reddingboot in zee te trekken.

Hoewel de tijd van paarden in het reddingswerk voorbij is, leeft de herinnering voort.

De Amelander paardenreddingboot bestaat nog steeds, maar nu als een toeristische attractie. De Stichting Paardenreddingboot Ameland lanceert de voormalige reddingboot ongeveer tien keer per jaar voor demonstraties.